بورس (به فرانسوی: Bourse) یا بهابازار به بازاری سازمان‌یافته گفته می‌شود که قیمت‌گذاری، خرید و فروش کالا، قرارداد آتی و اوراق بهادار در آن انجام می‌پذیرد. بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقه‌بندی می‌شود. در بورس کالا، کالا و در بورس اوراق بهادار، سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر چند کلمهٔ بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به‌کار گرفته می‌شود.
به روایتی واژهٔ بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» وام گرفته شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک می‌زیسته و صرافان شهر در مقابل خانهٔ او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. این نام بعدها به کلیهٔ اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده‌اند. سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر «انورس» بلژیک تأسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی هلند اولین شرکت سهامی به‌شمار نمی‌آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام «مسکووی» در روسیه ایجاد شد.
اولین بورس جهان در شهر آنورس بلژیک ایجاد شد . [۲]
بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می‌گیرد و به‌طور منظم و دائم فعال است، بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورسِ کالا را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می‌گیرد، نام‌گذاری می‌کنند. مثل بورس نفت یا بورس گندم.
در بورس ارز، همان‌طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول‌های خارجی انجام می‌گیرد. این بورس در ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
در بورس اوراق بهادار دارایی‌های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می‌گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به‌طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می‌شود، «بورس اوراق بهادار» می‌گویند.
بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.
بورس ایران از عوامل زیر رنج می‌برد:
بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه‌ای است که در آن سهام شرکتهای خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید و فروش می‌شود و از سویی محلی برای جمع‌آوری پس‌انداز و نقدینگی بخش خصوصی به‌منظور انجام پروژه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود را برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها به‌کار انداخته و از سود آن برخوردار شوند. بورس از طریق جذب و به‌کار انداختن سرمایه‌های راکد، حجم سرمایه‌گذاری در جامعه را بالا می‌برد. بورس بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار می‌کند و معاملات بازار سرمایه را تنظیم می‌نماید. همچنین با قیمت‌گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کند. بورس مردم را به پس‌انداز تشویق، و بدین‌وسیله باعث به‌کارگیری پس‌انداز مردم در فعالیتهای اقتصادی می‌شود. بورس سرمایهٔ لازم برای اجرای پروژه‌های دولتی و خصوصی را فراهم می‌آورد. طبق آمار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویهٔ وجوه (سمات) تعداد افرادی که در ایران کد سهامداری (کد معاملاتی) دریافت کرده‌اند از ۹٫۶ میلیون نفر فراتر رفته‌است.[۳]
تالار شیشه‌ای امسال دورهٔ بی‌مانند خود را در شرایطی طی نمود که اکثر بازارهای رقیب از جمله طلا، سکه، دلار و مسکن حداکثر رشد ۳۵ درصدی را تجربه کردند. این در حالی است که بورس تهران کار خود را در فرودین ماه با شاخص ۹۶ هزار واحدی شروع و تا اواخر اسفند ماه به شاخص‌های بالاتر از ۵۰۰ هزار به پایان رسانید. به عبارتی این بازار در سال ۱۳۹۸ با افزایش ۵ برابری همراه بوده‌است. عده‌ای از صاحب‌نظران علت افزایش شاخص کل را در پی افزایش بی‌سابقهٔ نرخ دلار در سال ۱۳۹۷ و تضعیف شدید ارزش ریال می‌دانند. آنها بر این باورند که بازار و سهم‌ها خود را با نرخ دلار تعدیل کرده‌اند. عده‌ای دیگر نیز افزایش شاخص کل را به علت افزایش جذب سرمایه‌های سرگردان، محدود شدن بازار ارز و معاملات آن از سوی سیاست‌گذار و سرایت اثر آن به بازار سکه و نیاز نقدینگی بالا برای ورود به معاملات مسکن و عدم جذابیت سپرده‌های بانکی می‌دانند. به این ترتیب، با مشاهدهٔ رشد ممتد قیمت‌های سهام از سوی جامعه و سرمایه‌گذاران به تدریج یک موج توجه به بورس شکل گرفت که در نهایت منجر به ایجاد تصوری کاذب مبنی بر امکان کسب سود در این بازار شده‌است. بازیگران بازار بورس ریسک‌های سیاسی پیش روی بازار، احتمال گسترش ویروس کرونا و اثرات آن بر اقتصاد کشور در بهار و افزایش مبتلایان و قربانیان آن و در نتیجه تعطیلی واحدهای تولیدی و نبود خوش‌بینی در میان معامله‌گران مبنی بر خروج از تحریم‌ها و احتمال کاهش بیشتر قیمت نفت را از جمله متغیرهای دیگری می‌دانند که احتمال کاهش یا رکود قیمت‌ها را در بازار سهام موجب می‌شود. از سوی دیگر شروع مجلس جدید در تابستان ۱۳۹۹ که بیشتر از طیف مخالف دولت هستند، می‌تواند منجر به افزایش تنش‌ها و تضادها در ارکان تصمیم‌گیری شده و سیگنال‌های عدم اطمینان را به جامعه و سهام‌داران انتقال دهد. از این رو نوسان‌گیران می‌توانند با جوسازی پیرامون اتفاقات سیاسی، نوسانات و التهابات جدیدی را ایجاد کنند. در این میان پیش‌بینی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ میلادی برابر با ۱۳۹۹ ه.ش جایی که ادامهٔ ریاست‌جمهوری ترامپ یا بازگشت یک دموکرات به کاخ سفید می‌تواند انتظارت بهبود یا شدت گرفتن روند کنونی را بالا ببرد، از دیگر متغیرهای جهت‌ساز شرایط حساس بازار سرمایه در سال پیش رو خواهد بود.
معاملات سهام و کالا در بورس فقط از طریق دلال سهام که کارگزار نامیده می‌شود، امکان‌پذیر است. کارگزاران بورس شرکت‌هایی هستند که واسط بین سازمان بورس و معامله‌گر قرار می‌گیرند. این شرکت‌ها تحت مجوز بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. کارگزار در واقع واسط بین معامله‌گر و بازار بورس می‌باشد. افراد عادی جامعه نیز می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از کارگزاری‌های رسمی، خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را در بورس انجام دهند. امکان معاملات آنلاین سهام، پیگیری قیمت‌ها و سایر اطلاعات مورد نیاز تحلیل سهام از طریق اینترنت، باعث شده‌است رغبت بیشتری برای حضور در بورس در بین افراد ایجاد شود.[نیازمند منبع] همچنین باید توجه داشت که علاوه‌بر خرید مستقیم می‌توان با روش‌های غیر مستقیم نظیر صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری یا صندوق‌های قابل معامله در بورس یا قراردادهای سبدگردانی نیز در بازار سرمایهٔ ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود.
| ردیف | نام گروه | کد گروه |
| 1 | زراعت و خدمات وابسته | 01 |
| 2 | جنگلداری و ماهیگیری | 02 |
| 3 | استخراج زغال سنگ | 10 |
| 4 | استخراج نفت گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف | 11 |
| 5 | استخراج کانه های فلزی | 13 |
| 6 | استخراج سایر معادن | 14 |
| 7 | حذف شده- فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی | 15 |
| 8 | منسوجات | 17 |
| 9 | دباغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش | 19 |
| 10 | محصولات چوبی | 20 |
| 11 | محصولات کاغذی | 21 |
| 12 | انتشار، چاپ و تکثیر | 22 |
| 13 | فراورده های نفتی، کک و سوخت هسته ای | 23 |
| 14 | حذف شده-مواد و محصولات شیمیایی | 24 |
| 15 | لاستیک و پلاستیک | 25 |
| 16 | تولید محصولات کامپیوتری الکترونیکی ونوری | 26 |
| 17 | فلزات اساسی | 27 |
| 18 | ساخت محصولات فلزی | 28 |
| 19 | ماشین آلات و تجهیزات | 29 |
| 20 | ماشین آلات و دستگاه‌های برقی | 31 |
| 21 | سایر محصولات کانی غیرفلزی | 54 |
| 22 | هتل و رستوران | 55 |
| 23 | سرمایه گذاریها | 56 |
| 24 | بانکها و موسسات اعتباری | 57 |
| 25 | سایر واسطه گریهای مالی | 58 |
| 26 | اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن | 59 |
| 27 | حمل ونقل، انبارداری و ارتباطات | 60 |
| 28 | حمل و نقل آبی | 61 |
| 29 | فعالیت های پشتیبانی و کمکی حمل و نقل | 63 |
| 30 | خدمات فنی و مهندسی | 74 |
| 31 | اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری | 76 |
| 32 | فعالبت های اجاره و لیزینگ | 77 |
| 33 | فعالیتهای فرهنگی و ورزشی | 93 |
| 34 | شاخص | X1 |
| 35 | ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی | 32 |
| 36 | ابزارپزشکی، اپتیکی و اندازه‌گیری | 33 |
| 37 | خودرو و ساخت قطعات | 34 |
| 38 | سایر تجهیزات حمل و نقل | 35 |
| 39 | مبلمان و مصنوعات دیگر | 36 |
| 40 | قند و شکر | 38 |
| 41 | شرکتهای چند رشته ای صنعتی | 39 |
| 42 | عرضه برق، گاز، بخاروآب گرم | 40 |
| 43 | جمع آوری، تصفیه و توزیع آب | 41 |
| 44 | محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر | 42 |
| 45 | مواد و محصولات دارویی | 43 |
| 46 | محصولات شیمیایی | 44 |
| 47 | پیمانکاری صنعتی | 45 |
| 48 | تجارت عمده فروشی به جز وسایل نقلیه موتور | 46 |
| 49 | خرده فروشی،باستثنای وسایل نقلیه موتوری | 47 |
| 50 | کاشی و سرامیک | 49 |
| 51 | تجارت عمده وخرده فروشی وسائط نقلیه موتور | 50 |
| 52 | حمل و نقل هوایی | 51 |
| 53 | انبارداری و حمایت از فعالیتهای حمل و نقل | 52 |
| 54 | سیمان، آهک و گچ | 53 |
| 55 | مخابرات | 64 |
| 56 | واسطه‌گری‌های مالی و پولی | 65 |
| 57 | بیمه وصندوق بازنشستگی به جزتامین اجتماعی | 66 |
| 58 | فعالیتهای کمکی به نهادهای مالی واسط | 67 |
| 59 | صندوق سرمایه گذاری قابل معامله | 68 |
| 60 | اوراق تامین مالی | 69 |
| 61 | انبوه سازی، املاک و مستغلات | 70 |
| 62 | فعالیت مهندسی، تجزیه، تحلیل و آزمایش فنی | 71 |
| 63 | رایانه و فعالیتهای وابسته به آن | 72 |
| 64 | اطلاعات و ارتباطات | 73 |
| 65 | فعالیت پشتیبانی اجرائی اداری وحمایت کسب | 82 |
| 66 | فعالیت های هنری، سرگرمی و خلاقانه | 90 |
| 67 | گروه اوراق غیرفعال | 98 |