برنامه ترید یا برنامه معاملاتی (Trading Plan) چیست و چگونه آن را تنظیم کنیم؟

بازار‌های مالی شبیه میدان جنگ هستند؛ چرا که شما به عنوان یک تریدر باید در زمان بسیار اندکی برای سرمایه خود تصمیم بگیرید. در نتیجه، پیش از ورود به این عرصه بهتر است خود را برای هیجانات معامله‌گری آماده کنید. تنظیم یک برنامه معاملاتی مکتوب و داشتن استراتژی مشخص، قدمی مهم در فعالیت‌های مالی هر فرد به شمار می‌آید. در این مقاله سعی داریم با کمک مطلبی که در وب‌سایت آی‌جی منتشر شده است، شما را با برنامه معاملاتی و چگونگی نوشتن آن آشنا کنیم.

مهم‌ترین مسئله این است که بیاموزید چگونه یک برنامه‌ی معاملاتی موفق ایجاد کرده و به آن عمل کنید. با برنامه‌ای هوشمندانه، راهنمایی برای این که در کدام بازار معامله کنید، چه زمان سود کسب کنید، چه زمانی زیان را کاهش دهید و این که سایر فرصت‌ها کجا هستند، خواهید داشت.

برنامه معاملاتی چیست؟

یک برنامه معاملاتی، ابزاری جامع برای تصمیم‌گیری در زمینه‌ی فعالیت معاملاتی شما است. نوشتن تصمیمات پیش و پس از معامله از اصول اولیه معامله یا همان ترید است. این برنامه به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که چه چیزی را در چه زمانی و به چه مقداری معامله کنید. یک برنامه ترید، باید برنامه‌ای منحصر به خودتان باشد. می‌توانید از برنامه‌ی فرد دیگری به عنوان یک طرح کلی استفاده کنید، اما به خاطر داشته باشید که نگرش شخص دیگر نسبت به ریسک و سرمایه‌ی موجود، می‌تواند با دیدگاه شما بسیار متفاوت باشد.

برنامه معاملاتی شما می‌تواند هر چیزی را که به نظر شما مفید می‌آید، شامل شود؛ اما همیشه باید موارد زیر را پوشش دهد:

• انگیزه‌ی شما از یک معامله
• تعهد زمانی (چقدر صبر خواهید کرد؟)
• اهداف معاملاتی شما
• نگرش شما نسبت به ریسک
• سرمایه‌ موجود شما برای معامله
• قوانین شخصی برای مدیریت ریسک
• بازار‌هایی که می‌خواهید در آن‌ها معاملات خود را انجام دهید
• راهبرد و استراتژی شما
• مراحل نگه‌داری سوابق معاملات

یک طرح معاملاتی با استراتژی معاملاتی متفاوت است. راهبرد یا استراتژی معاملاتی دقیقاً چگونگی ورود و خروج شما را به معاملات مشخص می‌کند. نمونه‌ای از یک راهبرد معاملاتی ساده می‌تواند «خرید بیت کوین در ۵٬۰۰۰ دلار و فروش آن در قیمت ۶٬۰۰۰ دلار» باشد.

چرا به یک برنامه معاملاتی نیاز دارید؟

به عنوان یک معامله‌گر به یک برنامه معاملاتی نیاز دارید، چون به شما کمک می‌کند تا تصمیم‌هایی منطقی در هنگام ترید بگیرید و عوامل معامله‌ی ایده‌آل خود را تعریف کنید. باید تصمیمات را از ذهنِ درگیر خارج کرد و به روی کاغذ یا صفحه نمایش آورد. تا زمانی که برنامه معاملاتی نداشته باشید، تصمیم‌گیری‌های شما هر لحظه می‌تواند همگام با احساسات شما تغییر کند. یک برنامه معاملاتی خوب، شما را از تصمیم‌گیری احساسی در لحظات حساس منع می‌کند. مزایای برنامه معاملاتی عبارت‌اند از:

• ترید آسان‌تر: تمام برنامه‌ریزی‌ها، از پیش انجام شده‌اند و شما می‌توانید طبق عوامل از پیش تعیین‌شده خود، ترید کنید.
• اهداف واقع‌گرایانه‌تر: شما پیش‌تر از حد سود و ضرر خود آگاه هستید. این بدان معنا است که می‌توانید احساسات را از فرایند تصمیم‌گیری معاملاتی خود جدا کنید.
• معاملات منظم‌تر: با پایبندی منظم به برنامه خود، می‌توانید متوجه شوید که چرا برخی معاملات کار‌ساز هستند و برخی دیگر نه.
• فضای بیشتر برای بهبود عملکرد: تعریف روشی برای بایگانی تاریخچه معاملات، امکان درس گرفتن از اشتباهات گذشته و بهبود عقایدتان را فراهم می‌کند.

چگونه یک برنامه‌ی معاملاتی تنظیم کنیم

هفت گام آسان برای ایجاد یک برنامه معاملاتی وجود دارد. در ادامه با این هفت گام آشنا خواهید شد.

۱-‌ انگیزه خود را مشخص کنید

شناخت انگیزه‌تان از انجام معامله و زمانی که مایل هستید به آن اختصاص دهید، گام مهمی در ایجاد برنامه معاملاتی شما است. از خودتان بپرسید چرا می‌خواهید ترید کنید و چیز‌هایی را که می‌خواهید از این راه به دست آورید، یادداشت کنید.

۲-‌ مقدار زمانی را که می‌توانید به معامله اختصاص دهید تعیین کنید

به این که چقدر زمان می‌توانید به فعالیت‌های معاملاتی خود اختصاص دهید، فکر کنید. آیا می‌توانید وقتی در محل کار هستید معامله کنید؟ یا باید معاملات خود را صبح زود یا نیمه‌شب مدیریت کنید؟

اگر می‌خواهید در طول روز معاملات زیادی انجام دهید، به زمان بیشتری نیاز دارید. اگر به دنبال دارایی‌هایی هستید که در مدت‌زمان مشخص رشد خواهند کرد و برای مدیریت ریسک خود از حد سود، حد ضرر و هشدار‌ها استفاده می‌کنید، احتمالاً به ساعات زیادی نیاز نخواهید داشت.

صرف وقت کافی جهت آماده‌سازی برای معاملات نیز مهم است. فعالیت‌هایی از قبیل آموزش، تمرین راهبرد موردنظر و تحلیل بازار، بخشی از این آماده‌سازی‌ها است.

۳-‌ اهداف خود را تعیین کنید

هر هدف معاملاتی نباید تنها یک عبارت ساده باشد. یک هدف معاملاتی هوشمند باید مشخص، قابل اندازه‌گیری، در دسترس، مرتبط با ترید و با محدودیت زمانی باشد. برای نمونه، «می‌خواهم ارزش کل سبد دارایی‌های خود را در ۱۲ ماه آینده، ۱۵ درصد افزایش دهم.» این هدف، هوشمند است. زیرا ارقام مشخص هستند، می‌توانید میزان موفقیت خود را اندازه‌گیری کنید، قابل دسترسی است، مرتبط با ترید بوده و چارچوب زمانی دارد.

همچنین باید مشخص کنید که چه نوع تریدری هستید. سبک معامله‌ی هر شخص، باید بر اساس شخصیت او، نگرش فرد نسبت به ریسک و زمانی که مایل است به معامله اختصاص دهد، باشد. چهار سبک معاملاتی اصلی وجود دارد:

• معامله‌گری با استراتژی (Position trading): حفظ موقعیت معاملاتی برای هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها با این انتظار که در طولانی‌مدت، سود‌آور خواهند بود.

• معامله‌گری با استراتژی نوسان‌گیری (Swing trading): حفظ موقعیت معامله برای چندین روز یا هفته برای کسب سود از حرکات میان‌مدت بازار.

• معامله‌گری با استراتژی روزانه (Day trading): معامله در یک روز باز و بسته می‌شود. موقعیت هیچ معامله‌ای در طول شب باز نمی‌ماند و این امر مانع از ریسک شبانه می‌شود.

• معامله‌گری با استراتژی تیغ‌زنی (Scalping): معاملات متعددی که در طول روز برای چند ثانیه یا چند دقیقه باز هستند تا سود‌های کوچکی ایجاد شده و در مجموع به سود بزرگی بدل شوند. در این روش، معامله‌گر از تک‌تک نوسانات استفاده کرده و اصطلاحا بازار را «تیغ‌زنی» می‌کند.

۴‌-‌ یک نسبت سود به ریسک (risk-reward) انتخاب کنید

پیش از این که شروع به انجام معامله کنید، مشخص کنید که برای معاملات خود به صورت تکی و در مجموع، آماده‌ی پذیرش چه سطحی از ریسک هستید. تعیین محدوده‌ی ریسک، مقوله‌ای پر‌اهمیت است. قیمت‌ها در بازار به طور مداوم در نوسان هستند و حتی امن‌ترین ابزار‌های مالی نیز با درجه‌ای از ریسک همراه خواهند بود. برخی از معامله‌گران تازه‌کار ترجیح می‌دهند برای آشنایی با فضا، با ریسک کم‌تری مواجه شوند. در حالی که برخی دیگر به امید کسب سود بیشتر، به دنبال ریسک بیشتر هستند. این امر، کاملاً بستگی به دید‌گاه شما دارد.

تعیین نسبت سود به ریسک

امکان دارد که نسبت به موارد کسب سود، دفعات بیشتری متحمل ضرر شوید؛ اما همچنان در سود باشید. همه‌ی این‌ها به نسبت ریسک به سود بستگی دارد. برخی از تریدرها ترجیح می‌دهند از نسبت سود به زیان یک بر سه (۱:۳) استفاده کنند. بدان معنا که سود احتمالی حاصل از سرمایه‌گذاری، حداقل دو برابر زیان بالقوه باشد. برای تعیین نسبت ریسک به سود، مقدار سرمایه‌ای را که در ریسک قرار می‌دهید، با پتانسیل سود مقایسه کنید. برای مثال، اگر ۱۰۰ دلارتان را در معامله‌ای ریسک کرده‌اید و سود بالقوه ۴۰۰ دلار باشد، نسبت سود به زیان یک بر چهار (۱:۴) خواهد بود.

به یاد داشته باشید که ریسک خود را می‌توانید با حد ضرر‌ها کنترل کنید.

۵-‌ سرمایه‌ای را که به معامله اختصاص می‌دهید، مشخص کنید

بررسی کنید که چقدر پول می‌توانید به معاملات خود اختصاص دهید. هیچ‌گاه نباید بیش از مبلغی را که می‌توانید از دست دهید، ریسک کنید. ترید با ریسک زیادی همراه است و احتمال دارد تمام سرمایه‌ی معاملاتی خود یا حتی بیشتر از آن را (اگر معامله‌گر حرفه‌ای باشید) از دست بدهید.

محاسبات را پیش از آغاز معاملات خود انجام دهید و اطمینان حاصل کنید که از عهده زیان احتمالی در ترید برخواهید آمد. اگر در حال حاضر، سرمایه‌ی کافی برای شروع ندارید معاملات را در نسخه دمو (تستی) حساب خود تمرین کنید.

۶-‌ دانش خود از بازار را ارزیابی کنید

جزئیات برنامه معاملاتی شما، توسط بازاری که برای انجام معاملات خود در نظر دارید تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. دلیل آن هم این است که برای نمونه، برنامه معاملاتی در بازار فارکس با برنامه معاملاتی بازار سهام و یا بازار ارزهای دیجیتال متفاوت است.

ابتدا تخصص خود را در زمینه‌ی طبقه‌ی دارایی و بازار ارزیابی کنید و تا حدی که می‌توانید درباره‌ی چیزی که می‌خواهید معامله کنید، اطلاعات کسب کنید. سپس زمان بسته یا باز شدن بازار، نوسانات بازار و میزان سودی را که در هر حرکت قیمت به دست خواهید آورد یا زیانی را که متحمل خواهید شد، زیر نظر داشته باشید. اگر این عوامل برایتان رضایت‌بخش ‌نباشد، بهتر است بازار دیگری برای انجام معاملات خود انتخاب کنید.

۷-‌ ثبت منظم معاملات خود را آغاز کنید

پشتوانه یک برنامه معاملاتیِ کارامد، یک دفتر ثبت تاریخچه معاملات است. از دفتر ثبت معاملات برای مستند کردن تریدهای خود استفاده کنید؛ چرا‌که با این روش می‌توانید متوجه شوید که چه چیزی درست عمل می‌کند و چه چیزی نه.

علاوه بر جزئیات فنی مانند نقاط ورود و خروج، باید اساس تصمیمات معاملاتی و احساساتتان را نیز ثبت کنید. اگر از برنامه‌ی خود منحرف شدید، دلیل و نتیجه‌ی آن را یاد‌داشت کنید. هر چه جزئیات بیشتری در دفتر ثبت معاملات خود به کار بگیرید، بهتر است.

نمونه‌ای از یک برنامه معاملاتی

شما می‌توانید با استفاده از پرسش و پاسخ‌های زیر، به ایجاد برنامه معاملاتی خود کمک کنید. به خاطر داشته باشید که برنامه معاملاتی، یک نقشه‌ راه شخصی است. شما باید هنگام تنظیم آن، شرایطی را که منحصر به خودتان است، در نظر بگیرید.

انگیزه من از انجام معامله چیست؟

برای مثال، من می‌خواهم خود را به چالش بکشم و تا جایی که می‌توانم درباره بازار‌های مالی اطلاعات کسب کنم تا بتوانم آینده بهتری برای خود ایجاد کنم.

تعهد زمانی من چقدر است؟

زمانی کافی را برای نظارت بر معاملات خود در نظر بگیرید و در عین حال مشخص کنید که چه زمانی از روز برای شما مناسب‌تر خواهد بود. برخی از تریدرها ترجیح می‌دهند که تمام روز را به معاملات خود اختصاص دهند. درحالیکه برخی دیگر زمان مشخصی از روز (صبح، در طول روز یا عصر) را برای معاملات خود کنار می‌گذارند. همواره توصیه می‌شود که ریسک خود را با حد ضرر‌ها مدیریت کنید، مخصوصا در شرایطی که در زمان باز بودن معامله بر آن نظارت نمی‌کنید (آفلاین هستید).

زمان‌بندی مناسب برای معامله

اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت من چیست؟

برای مثال، «می‌خواهم در نهایت ارزش سبد دارایی‌های خود را در طول دوازده ماه، ۱۵ درصد افزایش بدهم». برای دستیابی به این هدف، تصمیم می‌گیرم که در طول ماه، سه بار یا بیشتر از فرصت‌ها استفاده کنم؛ اما تنها تا زمانی که مطابق با راهبرد من باشند. علاوه بر این، می‌خواهم در این مسیر ثابت‌قدم باشم. اگر از هدف ۱۵ درصدی خود پیشی گرفتم، ریسک خود را هر سه ماه افزایش دهم و با مطالعه‌ی اخبار مالی حداقل برای دو‌ساعت در هفته، به یاد‌گیری ادامه دهم.

نسبت سود به زیان من چیست؟

برای محاسبه‌ی نسبت سود به زیان موردنظرتان، مقدار پولی را که می‌خواهید طی هر معامله در ریسک قرار دهید، با سود بالقوه مقایسه کنید. اگر حد‌اکثر زیان بالقوه‌ی شما ۲۰۰ دلار باشد و حداکثر سود بالقوه ۶۰۰ دلار، نسبت ریسک به پاداش یک به سه (۱:۳) خواهد بود.

توصیه می‌شود که در هر ترید، تنها روی بخش کوچکی از کل سرمایه خود ریسک کنید. به طور کلی، مقداری کم‌تر از دو درصد از کل سرمایه در یک ترید معقول است و بیش از ۵ درصد نیز ریسک بالا‌یی به شمار می‌آید.

چه مقدار سرمایه برای معامله کنار خواهم گذاشت؟

برای مثال در ماه اول، ۱,۰۰۰ دلار در ماه را به معاملات خود اختصاص می‌دهم. این مقدار برای هر کس بسته به میزان سرمایه فرد متفاوت است. در اوایل سرمایه‌گذاری، بهتر است مبلغ کمتری وارد معاملات خود کنید و با گذشت زمان و افزایش سرمایه، می‌توانید این رقم را بالاتر ببرید.

در کدام بازار‌ها معامله خواهم کرد؟

برای نمونه، می‌خواهم در بازار‌های فارکس و کالا‌های سخت فعالیت کنم، زیرا این بازار‌ها را بیشتر از همه می‌شناسم. [کالا‌های سخت به کالا‌های استخراجی مانند طلا، نقره، نفت و… گفته می‌شود.] یا اگر اطلاعاتم در حوزه تکنولوژی و فناوری‌های نو زیاد باشد، می‌توانم در حوزه ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنم.

چگونه معاملات و عملکرد خود را بررسی ‌کنم؟

برای مثال، در مرحله اول ثبت معاملات خود را آغاز می‌کنم. با هر معامله، نکات را یاد‌داشت می‌کنم و صبح هر روز آن‌ها را مرور کرده و عملکرد ماه را جمع‌بندی می‌کنم. شکست‌ها و موفقیت‌ها، دلیل تصمیمات خاص و احساسی را که هر روز نسبت به معامله دارم ثبت می‌کنم و هر سه ماه یک بار از یاد‌داشت‌هایم برای تجدیدنظر در استراتژی خود استفاده می‌کنم.

جمع‌بندی

از مهم‌ترین عوامل موردنیاز برای یک ترید موفق، داشتن برنامه معاملاتی مناسب است. برنامه معاملاتی ابزاری جامع و هوشمند است که تریدر را برای انجام یک معامله سودده راهنمایی می‌کند.

در این برنامه باید عوامل مختلفی در نظر گرفته شود. انگیزه معامله‌گر از ورود به یک معامله، مقدار زمان موردنیاز برای اختصاص به معامله، هدف تریدر از معامله، نسبت سود به ریسک، سرمایه‌ی موردنیاز برای معامله، دانش و مهارت تریدر در بازار و نهایتا ثبت اطلاعات هر معامله از مهم‌ترین عواملی است که یک برنامه معاملاتی خوب باید آنها را دربرگیرد.

معاملات متعدد (High-frequency Trading) چیست و چگونه انجام می‌شود؟

ربات تریدر یا ربات معامله‌گر (Trader Bot) چیست؟

به‌جای درگیر کردن ذهن، تلف کردن وقت و انجام دستی معاملات، از ربات‌های تریدر استفاده کنید تا زمانی که خواب هستید، شما را ثروتمند کنند؛ ایده فوق‌العاده‌ای به نظر می‌رسد، اما آیا با یک ربات تریدر واقعاً می‌توان ثروتمند شد؟ پس از مطالعه این مطلب، با ربات تریدر و نحوه کار آن آشنا می‌شوید. همچنین به پاسخ این سوال که آیا سودددهی با ربات معامله‌گر قطعی است یا خیر، می‌رسید. برای نگارش این مطلب، از مقاله‌ای در وب‌سایت کوین تلگراف کمک گرفته شده است.

یک ربات معامله‌گر چیست؟

ربات‌ تریدر یا معامله‌گر، نرم‌افزاری است که معامله‌گر می‌تواند آن را تنظیم کند تا به‌صورت خودکار به خریدوفروش دارایی‌های مختلف بپردازد، بدون این‌که به حضور شخص معامله‌گر نیازی باشد.

ربات‌های تریدر معمولاً برای تشخیص روند و تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه زمانی یک ترید باید انجام شود، از یک سری الگوریتم استفاده می‌کنند.

سال‌هاست که در بازارهای سهام و فارکس از ربات‌ها استفاده می‌شود و حالا پا به عرصه ارزهای دیجیتال هم گذاشته‌اند. در حالی که نوسانات قیمت‌ در بازارهای سنتی معمولاً به نهایت پنج درصد در روز محدود می‌شود، نوسانات قیمت در دنیای ارزهای دیجیتال که البته ۲۴ ساعت شبانه‌روز بازار است، بسیار بالا است و حتی در یک روز به ۵۰ درصد هم می‌رسد. به‌ همین دلیل، ریسک در این بازار بیشتر است و نظارت بیشتری را می‌طلبد.

یک ربات معامله‌گرِ مناسب فرصتی را برای معامله‌گران فراهم می‌کند که بتوانند در تمام طول شبانه‌روز حتی زمانی که خواب هستند یا میز کارشان را ترک کرده‌اند، فرصت‌های معاملاتی را از دست ندهند.

با جستجوی عبارت «Trader bot» در گوگل، به صدها نام مختلف از ربات‌های تریدر می‌رسید. بعضی از این ربات‌ها رایگان هستند، اما برخی دیگر بسته به تعداد ویژگی‌ها و خصوصیاتی که کاربر از ربات توقع دارد، به‌صورت ماهیانه هزینه‌های قابل‌توجهی دارند. میزان کارآمد بودن، سطح تحلیل‌هایی که به تریدرها ارائه می‌شود و همچنین تعداد سفارش‌ها عواملی هستند که نشان‌دهنده‌ یک نرم‌افزار ویژه و به‌خصوص‌اند.

فراموش نکنید اغلب ربات‌های تریدر فعلی که به‌صورت رایگان در دسترس هستند، کارایی لازم را ندارند و بیشتر اوقات فقط باعث ضرر معامله‌گر می‌شوند. معامله‌گران حرفه‌ای و بزرگ اغلب از ربات‌های اختصاصی استفاده می‌کنند که به‌دست برنامه‌نویس‌های مجرب توسعه می‌یابند.

وقتی همه‌چیز به خوبی پیش برود، ربات‌ها می‌توانند به تریدرهای ارز دیجیتال کمک کنند که در بحث ترید، در بازار یک سر و گردن از بقیه بالاتر باشند. ربات‌ها می‌توانند معاملات را براساس پارامترهای ورودی توسعه‌دهندگان یا شخص معامله‌گر انجام دهند، یا اینکه از فعالیت‌های تحلیل‌گران و تریدرهای خبره کپی‌برداری کرده و عملکرد آنها را به‌طور کامل بررسی کنند.

ربات‌ها از کجا می‌فهمند که باید چه‌کاری انجام دهند؟

معامله‌گران حرفه‌ای در بازار طبق تحلیل ترید می‌کنند نه احساسات.

ربات‌های موجود معمولاً براساس الگوریتم‌هایی که توسط توسعه‌دهندگان آنها پیکربندی شده کار می‌کنند و به این ترتیب، موفقیت آنها وابسته به میزان درک و دانش سازندگان از چگونگی کارکرد بازار است. ربات‌های تریدرِ معمولی برای تریدرهای حرفه‌ای که تفسیرهای به‌خصوص خودشان را از بازار دارند، آزاردهنده هستند، به این خاطر که برخی از بخش‌های نرم‌افزار قابلیت محدودی برای شخصی‌سازی دارند.

ربات‌ها نمی‌توانند مانند انسان‌ها براساس پیش‌بینی خریدی را انجام دهند، آنها خریدها را بر اساس شاخص‌های تکنیکال انجام می‌دهند. به عنوان مثال، می‌توانید مشخص کنید اگر اندیکاتور RSI یک دارایی به زیر ۳۰ رسید، خرید انجام شود. اگر شاخص‌های انتخابی شما یک فرصت خرید را نشان دهد، ربات نیز به‌صورت کورکورانه دستور پیکربندی‌شده را انجام خواهد داد؛ مگر اینکه رباتتان را با یک معامله‌گر حرفه‌ای مرتبط کنید که از کار او کپی کند که به آن کپی تریدینگ هم می‌گویند.

وقتی بحث فروش مطرح می‌شود، با اطمینان از سوددهی موردنظر می‌توان فهمید که زمان فروش فرا رسیده است، یا اینکه در هنگام سقوط بازار توقف ضرر یا حد ضرر یا استاپ لاس (Stop Loss) مورد نیاز است. توقف ضرر زمانی است که وقتی قیمت دارایی به پایین‌تر از قیمت مشخصی برسند، به‌صورت خودکار به فروش خواهند رسید تا جلوی ضرر بیشتر گرفته شود. این قیمت می‌تواند درصد مشخصی از قیمت اولیه باشد.

مزیت اصلی یک ربات این است که می‌تواند از طریق شاخص‌های حرفه‌ای به جستجوی فرصت‌های جدید بپردازد و به‌صورت همزمان نگاهی قوی و گویا به سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده داشته باشد. احساسات و طمع کردن معمولاً جلوی فروش یا خرید به‌موقع از سوی یک معامله‌گر را می‌گیرد و این مشکل با ربات‌ها حل‌شدنی است.

بعضی از ربات‌ها هم با تحلیل فاندامنتال کار می‌کنند که بسیار پیچیده‌تر هستند. این ربات‌ها نسبت به اخبار و رویدادهای عینی در بازار معامله انجام می‌دهند. به عنوان مثال، ETF بیت کوین همیشه به‌عنوان یکی از عوامل صعودی بیت کوین در نظر گرفته می‌شود. پس ربات‌های فاندامنتال در صورت مشاهده خبر پذیرش ETF بیت کوین یا دیگر اخبار ریز و درشت در توییتر و خبرگزاری‌ها، اقدام به معامله می‌کنند. در ۱ آوریل ۲۰۱۹، قیمت بیت کوین به یکباره بیش از ۳۰ درصد رشد کرد. آن روز مصادف بود با روز «دروغ آوریل» که در آن رسانه‌ها اخبار دروغ منتشر می‌کنند. بسیاری از تحلیل‌گران معتقد بودند که یکی از علل اصلی این صعود شدید، خبر تأیید ETF بیت کوین بود که توسط نشریه‌‌ فایننس مگنتز (Finance Magnates) منتشر شد. به این ترتیب و طبق این ادعا، ربات‌های معامله‌گر با توجه به این خبر و با توجه به تحلیل احساسات اقدام به خرید گسترده کرده بودند و قیمت را افزایش دادند.

برای استفاده از یک ربات، اولین کاری که باید انجام دهید این است که ربات خودتان را به صرافی که بیش از همه استفاده می‌کنید، متصل کنید.

در بیشتر ربات‌ها، به‌منظور انجام این کار، معمولاً باید کلید API صرافی خودتان را دریافت کنید و به ربات بدهید تا به حساب شما دسترسی پیدا کند. سپس می‌توانید برای ربات مشخص کنید چه زمانی وقت خرید یا فروش کوینی است که شما انتخاب کرده‌اید.

آیا می‌توان به ربات‌های معامله‌گر اعتماد کرد؟

پاسخ کوتاه به این سوال «خیر» است. هیچ تضمینی نیست که اگر از یک ربات استفاده کنید، باعث ضرر شما نشود. در مقطع فعلی، ربات‌های تریدر نمی‌توانند با خرد انسانی رقابت کنند. اما اگر تمایل به‌ استفاده از ربات‌ها داشتید، حتماً با سرمایه کم آن را امتحان کنید.

لازم است ربات معتبری را پیدا کنید که خطاهای برنامه‌نویسی ندارد و در تمام مواقع آپ‌تایم و فعال باشد. ربات‌ها همچنین باید توأم با ویژگی‌هایی باشند که از کاربران در برابر سقوط‌های ناگوار حفاظت کنند.

همچنین، مواردی گزارش‌شده که در آنها ربات‌های به‌ظاهر قابل‌اعتماد در واقع دام کلاهبرداران بوده‌اند و سرمایه زیادی را به سرقت برده‌اند. همیشه مطمئن شوید از سرویسی استفاده می‌کنید که برای مدت قابل قبولی کار کرده است. با این حال، بازهم ریسک به صفر نمی‌رسد.

در نهایت، لازم است بدانید که از نظر معامله‌گران بزرگ، اگر به‌دنبال یک درآمد ثابت هستید، استفاده صرف از ربات‌ها گزینه مناسبی برای شما نیست. استفاده از ابزارها و سیستم‌های تحلیلی می‌توانند به شما کمک کنند، اما نباید تمام کار را به سیستم‌ها بسپارید.

یادگیری ماشین و هوش مصنوعی کمک شایانی به توسعه و تکامل ربات‌ها می‌کند، ولی هنوز راه بسیار زیادی تا غلبه فناوری به هوش و غریزه انسان در پیش است.

به نظر نمی‌رسد به‌این زودی‌ها یک ربات بتواند یک تهدید بزرگ علیه دنیای ارزهای دیجیتال را تشخیص داده یا اهمیت فناوری‌های در حال ظهور را بفهمد. هرچند باید به این موضوع فکر کنیم که اگر همه افراد از یک نوع استراتژی در ربات‌ها استفاده کنند، دیگر کسی نمی‌تواند در جایگاهی قرار بگیرد که به سوددهی برسد.

جمع‌بندی

ربات‌های تریدر، سایت‌ها یا نرم‌افزارهایی هستند که طبق برنامه‌ریزیِ‌ معامله‌گر می‌توانند بدون نیاز به شخص او، به معامله یک دارایی بپردازند.

این ربات‌ها می‌توانند براساس استراتژی‌های مختلف معامله‌گری، در صورت وقوع شرایط مورد نظر معامله‌گر، به‌صورت خودکار سفارش خرید و فروش ثبت کنند. ربات‌های تریدر به‌دست برنامه‌نویس‌ها ساخته می‌شوند.

یک ربات می‌تواند عمومی یا اختصاصی باشد. اغلب ربات‌های عمومی فعلی کارایی لازم را ندارند و بیشتر اوقات فقط باعث ضرر معامله‌گر می‌شوند. معامله‌گران حرفه‌ای و بزرگ اغلب از ربات‌های اختصاصی استفاده می‌کنند.

در مقطع فعلی ربات‌های تریدر هنوز نمی‌توانند با خرد انسانی رقابت کنند و تکیه کردن کامل به یک ربات منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

HFT یا معاملات با بسامد بالا چیست؟

معاملات متعدد (High-frequency Trading) یا «HFT» تکنیکی است که در آن از نرم‌افزارها و الگوریتم‌های تخصصی، رایانه‌های رده‌بالا، دسترسی به اینترنت پرسرعت و داده‌های لحظه‌ به‌ لحظه از بازار بهره گرفته می‌شود تا از همه تکنیک‌های موازی پیشی گرفته و امکان استفاده از راهبردهای منحصربه‌فردی را فراهم کند که در هیچ حالت دیگری امکان‌پذیر نیست.

در این مقاله که به قلم فرانک ادوود در وب‌سایت کوین تلگراف منتشر شده است، به تعریف معاملات متعدد و بررسی انواع، مزایا و معایب آنها می‌پردازیم.

معاملات متعدد چیست؟

«معاملات متعدد»، سیستمی است که در آن نرم‌افزار و الگوریتم‌ها، چندین معامله را در یک ثانیه انجام داده و مزایای زیادی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که برای معامله‌گران عادی قابل دسترسی نیستند. این تکنیک، مدت‌ها قبل از ارزهای دیجیتال وجود داشته و اعتقاد بر این است که در برخی از بازارهای مالی، ۸۰ درصد از حجم معاملات را تشکیل می‌دهد. با این حال، از آنجا که تعداد بیشتر و بیشتری از سرمایه‌گذاران نهادی در حال روی آوردن به این موضوع هستند، این معاملات در حال تبدیل شدن به عاملی مهم در دنیای دارایی‌های غیرمتمرکزند.

سرمایه‌گذاران نهادی (Institutional investor)، یکی از گروه‌های اصلی فعال در بازارند که می‌توانند از طریق انجام معاملات عمده، تأثیر شگرفی بر سمت‌و‌سوی حرکت بازار داشته باشند، مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک، شرکت‌های سرمایه‌گذاری محدود، شرکت‌های بیمه عمر و سرمایه‌گذاران حقوقی در بازار بورس ایران.

اساسِ بیشتر راهبردهای HFT مستلزم این است که افرادی که آن‌ها را اجرا می‌کنند، از اولین کسانی باشند که این کار را انجام می‌دهند. گاهی، فاصله بین یک معامله سودده با معامله زیان‌ده، تنها کسری از ثانیه است. این موضوع باعث به وجود آمدن روش‌هایی شده است که برخی از تریدرها سعی دارند با استفاده از این تکنیک‌ها اندکی از رقیبان خود جلوتر باشند. این تکنیک‌ها مطمئناً می‌تواند شامل جدیدترین و قدرتمندترین تجهیزات باشد، اما به جز آن، به ایجاد روش‌های بسیار هوشمندانه برای کار با متغیرهای جزئی موجود در بازار و استفاده از آن‌ها در کمترین زمان ممکن نیاز است.

تکنیک‌ها و راهبردهای یاد شده می‌توانند شامل اشتراک فضا، بازارگردانی، آربیتراژ، پینگینگ و تجارت مبتنی بر اخبار باشد. هر گزینه معایب و مزایای خود را دارد و همه‌ی این راهبردها بسته به شرایط بازار همیشه در دسترس معامله‌گران نیستند. البته هنوز بحث‌هایی بر سر اخلاقی بودنِ استفاده از این شرایط نابرابر وجود دارد. در بازارهای سنتی، برخی از این راهبردها غیرقانونی و یا شدیدا تحت کنترل قوانین هستند. درست است که صنعت ارز دیجیتال هنوز در مراحل ناپختگی و قانون‌گذاری نشده به سرمی‌برد، اما این موضوع به سرعت در حال تغییر است و تریدرها قبل از شرکت در این نوع فعالیت‌ها باید از قوانین محلی خود آگاه باشند.

در ادامه به بررسی انواع تکنیک‌ها و راهبردهای رایج در معاملات متعدد می‌پردازیم.

بازارگردانی

«بازارگردانی» (market-making) یک استراتژی معمول در دنیای تجارت است. این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که معامله‌گری که منابع کافی را در اختیار دارد، به طور همزمان حجم زیادی از معاملات خرید و فروش را در یک بازار انجام دهد. این مساله با فراهم آوردن نقدینگی (liquidity) این امکان را به سرمایه‌گذار می‌دهد تا با استفاده از شکاف قیمتی بین عرضه و تقاضا در بازار، سود خوبی کسب کند.

بازارگردانی در معاملات معمولاً توسط بنگاه‌های بزرگ انجام می‌شود و عموماً به عنوان عاملی مثبت برای حفظ نقدینگی در بازارها به حساب می‌آید. بازارگردانان با ثبت سفارشات فراوان در هر دو سمت خرید و فروش، به سایر مشتریان این اطمینان را می‌دهند که همیشه می‌توانند وجوه خود را مبادله کنند. معمولا صرافی‌های بزرگ با یک یا چند بازارگردان در ارتباطند. چنین کارکردی در مجموع برای کلیت سیستم، سالم و مفید درنظر گرفته می‌شود. در حال حاضر چند شرکت وجود دارد که به ارائه‌ی خدمات بازارگردانی در حوزه ارزهای دیجیتال می‌پردازند.

با این حال، بازارگردانان معاملات متعدد اغلب شرکت‌های خصوصی کوچک‌تری هستند که هیچ‌گونه قرارداد و همکاری مستقیمی با صرافی‌ها ندارند. آن‌ها از عملکرد بهبودیافته خود به عنوان اهرمی استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که درخواست‌های خرید و فروش آن‌هاست که در حال بازارگردانی در بازار است. هرچند که شرکت‌های کوچک‌تر همان سرویس‌های اصلی شرکت‌های بزرگ را ارائه می‌دهند، اما از آن‌جایی که هیچ ارتباط رسمی و تجاری با صرافی‌ها ندارند، از اعتبار کمتری برخوردار هستند.

آربیتراژ

«آربیتراژ» (arbitrage) به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت یک دارایی در دو یا چند بازار برای کسب سود است.

گاهی اوقات، یک دارایی واحد در صرافی‌های مختلف دارای قیمت‌هایی متفاوت است. شناسایی و بهره‌برداری از این اختلاف قیمت‌ها، منبع سودآوری معمول در بین تریدرهاست. به دلیل نوسانان زیاد بازار ارزهای دیجیتال، فرصت آربیتراژ در این بازار بیشتر از سایر بازارهای مالی است. اما از آنجا که همه معامله‌گران باید به این نوع فرصت‌ها دسترسی داشته باشند، فرصت آربیتراژ به سرعت توسط نیروهای فعال در بازار از بین می‌روند.

با این حال، کاربران معاملات متعدد می‌توانند پیش از همه این موقعیت‌ها را شناسایی کرده و از آن‌ها استفاده کنند. آن‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی شده برای شناسایی این اختلاف قیمت‌ها، می‌توانند به صورت آنی و صدها بار سریع‌تر از یک معامله‌گر عادی، سفارشات خود را در این موقعیت‌ها ثبت کنند. روش‌های مختلفی برای استفاده از استراتژی آربیتراژ وجود دارد، اما همه آن‌ها وابسته به این هستند که تریدر موقعیت آربیتراژ را به موقع تشخیص داده و به عنوان اولین نفر وارد معامله شود. شایان ذکر است که هر چه تعداد معامله‌گرانی که از یک موقعیت آربیتراژ استفاده می‌کنند بیشتر باشد، سود متوسطی که به هر تریدر می‌رسد کمتر است.

پینگینگ

«پینگینگ» (pinging) فرایندی است که در آن کاربرانِ معاملات متعدد از یک سری سفارشات کوچک‌تر که خیلی سریع ساخته شده‌اند، برای شکار سفارشات بزرگ‌تر که به چند بخش کوچک تبدیل شده‌اند، استفاده می‌کنند تا تأثیر سفارشات بر بازار، چشمگیر نباشد.

در این روش با استفاده از چند سفارش کوچک، طیفی از قیمت‌ها بررسی می‌شوند تا به این وسیله سقف و کف بازه قیمتی که فروشنده در تلاش است در آن قیمت دارایی خود را بفروشد، مشخص شود. از آنجا که ابزار تشخیص این سفارشات به شکل الگوریتمی کدنویسی شده‌اند، می‌توانند فقط در عرض یک ثانیه چندین بار به رصد و شکار چنین موقعیت‌هایی بپردازند. سپس این نرم‌افزار می‌تواند از سرعت بالای خود استفاده کرده و دارایی مورد نظر را بلافاصله و در پایین‌ترین رنج قیمتی‌ خریداری کند و سپس آن‌ را در بالاترین رنج قیمتی‌ به خریدار بعدی که طعمه شده، بفروشد و به سود فوری برسد.

این تکنیک بیشتر توسط جابجایی‌های بزرگ در بازارهای مالی تغذیه می‌شود و اغلب در موقعیت‌های معروف به «شبکه‌های معاملاتی غیرشفاف» (dark pools) استفاده می‌شود. شبکه‌های معاملاتی غیرشفاف، صرافی‌ها یا بازارهای خصوصی هستند که ثبت سفارشات خود را در زمان واقعی گزارش نمی‌دهند. طبق مقررات، اصولا اطلاعات تراکنش‌ها باید به صورت شفاف منتشر شود. اما این انتشار می‌تواند به قدر کافی به تأخیر انداخته شود تا معامله‌گران دانه‌درشت قادر به انجام معاملات بزرگ باشند، بدون اینکه تأثیر محسوسی در بازار بگذارند. با این حال، این سیستم‌ها قربانی کاربران معاملات متعدد خواهند شد، کسانی که می‌توانند از تکنیک پینگینگ استفاده کنند و از آن در برابر کاربران شبکه‌های معاملاتی غیرشفاف نیز بهره ببرند.

معامله مبتنی بر اخبار

«معامله مبتنی بر اخبار» (news-based trading)، به خرید یا فروش در واکنش به اخبار منتشر شده درباره دارایی‌های بازار گفته می‌شود.

ترید مبتنی بر اخبار

بیشتر معامله‌گران یک یا چند بار از اخبار جهت آگاهی و پیشبرد استراتژی معاملاتی خود استفاده کرده‌اند. تقریبا غیرممکن است که تریدری چنین کاری نکرده باشد. برای بیشتر تریدرها، اخبار فرصتی برابر است که می‌توان از آن سود برد، چرا که عموم مردم تقریباً همزمان به این اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند. استفاده از اطلاعاتی که هنوز منتشر نشده است به نوعی استفاده از «رانت اطلاعاتی» (insider-trading) تلقی می‌شود و معمولا غیرقانونی است، اگرچه هنوز هم شایع است.

مزیت HFT در این مورد این است که می‌تواند بلافاصله پس از انتشار اخبار، از نرم‌افزارهای مدرن برای تجزیه و تحلیل خبرها استفاده کرده و فوراً شروع به تنظیم سفارشات خود در بازار کند. این نرم‌افزار به اندازه‌ای هوشمند است که علاوه بر تشخیص دارایی مورد بحث در اخبار، می‌تواند منفی یا مثبت بودن خبر را نیز تشخیص دهد. (همچنین بخوانید: تحلیل احساسات در بازارهای مالی)

اگرچه این کار استفاده از رانت اطلاعاتی محسوب نمی‌شود، ولی در عین حال مزیتی بزرگ در برابر تریدرهایی است که باید خود شخصا اخبار واصله را تجزیه و تحلیل کرده و سپس تصمیم بگیرند که در قبال آن چه عکس‌العملی باید نشان بدهند.

استفاده از معاملات متعدد در بازار ارزهای دیجیتال؛ خوب یا بد؟

برخی معتقدند که این عمل، مزیت ناعادلانه‌ای را به معامله‌گرانی می‌بخشد که از چنین ابزاری استفاده می‌کنند. در مقابل، طرفداران معاملات متعدد معتقدند که چنین معاملاتی، نقدینگی و ثبات را برای بازار ارزهای دیجیتال به ارمغان می‌آورند.

همان‌طور که اشاره شد، معاملات متعدد زمین بازی را علیه هر کسی که در آن مشارکت نداشته باشد، نابرابر می‌کند. یک کاربر سنتی هرگز نمی‌تواند امیدوار باشد که در این استراتژی‌ها موفق شود، زیرا او نمی‌تواند به اندازه یک معامله‌گر متعدد سریع باشد. این عامل، اکثریت قریب به اتفاق سرمایه‌گذاران خرد را در سطح پایین‌تری قرار می‌دهد که برای بسیاری از آن‌ها قابل قبول نیست. HFT در اقتصاد سنتی امری معمول است و انتظار می‌رود در صنعت ارزهای دیجیتال تاثیر بیشتری داشته باشد؛ چرا که در بازار ارزهای دیجیتال، معاملات در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و هفت روز هفته و بدون وقفه در حال انجام هستند و همچنین در حال حاضر مقررات سخت‌گیرانه‌ای در این صنعت وجود ندارد. کسانی که به دارایی‌های غیرمتمرکز به عنوان شکل جدیدی از همان سیستم پول قدیمی می‌نگرند، احساس می‌کنند این فرایند شکل دیگری از «نخبه‌گرایی» (elitism) است که باعث آلودگی بازار آزاد می‌شود.

نخبه‌گرایی باور یا گرایشی است که بر اساس آن، بعضی از افراد دارای ویژگی‌های سرآمد معینی هستند و از تخصص یا مهارت‌های بالقوه‌ای چون کیفیت یا ارزش ذاتی، هوش، ثروت، آموزش، تجربه، تخصص بالا یا دیگر صفات برخوردارند و بنابراین اثرگذاری بیشتری نسبت به دیگران دارند.

یکی دیگر از خطرهای موجود در بازار، افزایش احتمالی نوسانات و قرار گرفتن در معرض سقوط ناگهانی است. اساساً، ماهیت الگوریتمی و سرعت غیرمطمئنِ سیستم‌های HFT بدین معنی است که تحت شرایطی مشخص، ممکن است فشار فروش سنگینی ایجاد شود که این مسئله خود باعث افزایش ریسک در بازار شده و می‌تواند به تریدرهای ناآگاه آسیب برساند.

با این حال طرفداران این روش، رویکرد دیگری دارند. آن‌ها ادعا می‌کنند از آن‌جا که استفاده از HFT به افزایش نقدینگی در صرافی‌ها کمک می‌کند، معامله‌گران معمولی به احتمال زیاد در چنین شرایطی سفارشات مرتبط را پیدا کرده و پول خود را به سرعت مبادله می‌کنند. همچنین، کارآیی کشف قیمت‌ها (price discovery) بهبود می‌یابد، به این شکل که فاصله قیمت عرضه و تقاضا را کمتر کرده و به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند و بدین شکل فرصت‌های آربیتراژ را کاهش می‌دهد. همچنین می‌توان ادعا کرد که فقط با افزایش این کارآیی و نقدینگی، باید خطر سقوط ناگهانی قیمت‌ها در بازار را منتفی دانست.

و نهایتا، از آنجا که تریدرهای معمولی هرگز نمی‌توانند با استراتژی‌های خود به پای معامله‌گران متعدد برسند، گزینه‌های دیگری نیز در اختیار خواهند داشت. می‌توان استدلال کرد که این تکنیک‌ها در واقع از ثبات نسبی که معاملات متعدد به وجود می‌آورد، سود می‌برند. در واقع سیستم معاملات متعدد در مجموع به نفع معامله‌گران معمولی نیز هست.

کدام شرکت‌ها معاملات متعدد را در بازار ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند؟

چند شرکت قدیمی فعال در حوزه‌ی معاملات متعدد، شروع به ارائه خدمات مربوط به ارزهای دیجیتال به مشتریان خود کرده‌اند. با این حال، این خدمات هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند. حداقل یک صرافی ارز دیجیتال نیز ابزارهایی را که برای شروع این کار لازم است، در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.

در سال‌های اخیر، چند شرکت قدیمی فعال در حوزه‌ی معاملات متعدد وارد بازار دارایی‌های غیرمتمرکز شده‌اند. شرکت کامبرلند ماینینگ (Cumberland Mining) که یک شرکت مستقر در شیکاگو و زیرمجموعه «Cumberland DRW» است، بزرگ‌ترین شرکت در این حوزه است. از سایر شرکت‌های فعال در این حوزه می‌توان به جامپ تریدینگ (Jump Trading)، دی‌وی تریدینگ (DV Trading) و همچنین به همیر تریدینگ (Hehmeyer Trading) اشاره کرد.

گفته می‌شود در حال حاضر صرافی‌های فعال زیادی در حوزه ارز دیجیتال وجود ندارند که از سرعت و ابزار لازم جهت انجام معاملات متعدد بهره‌مند باشند. با این حال، چند گزینه برای انتخاب پیش روی کاربران وجود دارد. همان‌طور که اشاره شد، صرافی‌هایی مانند جمینی و اریس ایکس قابلیت اشتراک فضا را فراهم می‌آوردند، در حالی‌‌که صرافی‌هایی چون کوین‌ بیس (Coinbase) و هیت‌ بی‌تی‌سی (HitBTC)، علاوه بر فراهم آوردن امکان اشتراک فضا، ابزارهای مورد نیاز جهت انجام معاملات متعدد را نیز در اختیار تریدرها قرار می‌دهند. با به کارگیری رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (APIs) همچون فیکس (FIX) و استریمینگ (Streaming)، این سایت‌ها اطمینان می‌دهند که سرعت اجرای تراکنش فقط به تأخیر شبکه بستگی دارد که آن هم عموماً کمتر از یک میلی‌ثانیه است.

با ترکیبی از نرم‌افزار قدرتمند و میزبانی سرور در محل، کاربران به طور بالقوه تمام موارد لازم را برای آزمایش استراتژی‌های ذکر شده در دسترس دارند. چنین امکاناتی همچنین کمک می‌کند تا برخی از این صرافی‌ها امکان معاملات آزمایشی را ارائه دهند. با استفاده از این قابلیت، کاربران می‌توانند به صورت آزمایشی معاملات خود را با همان داده‌های واقعی بازار اما بدون ریسک کردن روی سرمایه‌ی واقعی خود تنظیم و اجرا کنند. با توجه به اینکه بیشتر گزینه‌های دیگر، بنگاه‌های اقتصادی سنتی هستند، استفاده از یک صرافی ارز دیجیتال مناسب برای علاقه‌مندان به بازار ارزهای دیجیتال بسیار جذاب‌تر خواهد بود.

در حالی که انجام معاملات متعدد ممکن است برای همه مقدور نباشد، اما بی‌شک می‌تواند روش‌های جدیدی را ارائه دهد که معامله‌گران فناوری‌دوست و ماجراجو از آن لذت ببرند. به مرور زمان و با تکامل فضای صنعت ارز دیجیتال، آگاهی از مقررات و به روز کردن فعالیت‌ها با آن ضروری است. با این حال، بعید است که معاملات متعدد در آینده‌ای نزدیک از بین بروند. چیزهای بسیار زیادی برای یادگیری وجود دارد، اما با ابزار و تکنیک‌های مناسب، هر کسی شانس استفاده از این روش را دارد.

مشکل فونت در نرم افزار الشامله

دوستان مشکل این رو داشتند ک فونت نرم افزارشون علامت سؤال هس (؟؟؟؟؟؟؟)
برادران اگه طبق دستور زیر عمل کنید فونت ویندوزتون تغییر میکنه و میتونید به راحتی به مطالعه کتب چه در مکتبه الشامله فارسی یا عربی بپردازید

برای برطرف نمودن این مشکل دو راه وجود دارد :

۱-به آدرس زیر رجوع نمایید و دستورات لازم را طبق آدرس انجام دهید:

control panel – region and language – formats – persian

۲-مجددا به این آدرس رجوع فرمایید و زبان سیستم را به فارسی تغییر دهید:

control panel – region and language – administrative – change system locale – persian

لازم به ذکر است،هنگامیکه یکی از دستورات فوق را اجرا نمودید،سیستم خود را مجددا راه اندازی کرده و نرم افزار را اجرا نمایید.

در صورت عدم برطرف شدن مشکل دستور شماره ۲ را نیز اجرا نمایید(هر دو روش اجرا شود).دو مرتبه سیستم خود را راه اندازی نموده تا مشکل برطرف شود