تاریخچه پیدایش بورس در جهان

فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است. بورس با تجمیع سرمایه‌های جزئی و پراکنده، سرمایه‌گذاری‌های مهم و کلان را میسر می‌سازد و تأثیرات بسزایی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه و پیشرفت صنایع و آبادانی کشور می‌گذارد و درعین‌حال سود و منافع برای سهامداران ایجاد می‌کند.

تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری در شمال غربی بلژیک، در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود براساس حراج می‌پرداختند

پیشینه‌ تاریخی واژه بورس

واژه «بورس» مانند هر کلمه‌ای، دارای یک پیشینه‌ تاریخی است. برای مثال واژه‌ بانک از آنجا پدید آمد که در اروپا افراد برای انجام مبادلات پولی خود روی نیمکت‌های میدان‌های قدیمی شهر می‌نشستند و پول‌های خود را مبادله می‌کردند. ازآنجا که لغت «بَنک» در زبان ایتالیایی به معنی نیمکت است، بعدها مراکزی که وظیفه‌ انجام مبادلات پولی را بر عهده گرفتند به بانک معروف شدند.

به اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند. از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، به بورس می‌گفتند.

 نخستین مرکز معاملات بورس در جهان - ساختمان تاریخی بورس در بلژیک

در آن زمان، این مکان‌ها از نظم و انضباط خاصی برخوردار نبود و هر کسی می‌توانست در آنجا به فعالیت‌ بپردازد، اما به‌مرورزمان و رفته‌رفته، نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد؛ به‌نحوی‌که پس از مدتی، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند که اجازه داشتند در این مکان‌ها خریدوفروش کنند. درگذر زمان، تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، در هوای آزاد خریدوفروش می‌کردند، برای خریدوفروش به این تالارها می‌رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به‌عنوان تاریخ رسمی تأسیس بورس در دنیا معرفی می‌کنند، اگرچه همان‌طور که گفتیم، پیشینه آن به قبل‌ از آن تاریخ و به قرن پانزدهم میلادی در بلژیک برمی‌گردد.

اولین‌های فروش سهام در بورس

در زمان‌های گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان‌های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت، راهی بود که می‌توانست ریسک کسب‌وکار آن‌ها را کاهش دهد؛ چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب‌وکار، سود و زیان‌های احتمالی آن کسب‌وکار بین شرکا تقسیم می‌شد. این تجربه، به‌تدریج به تشکیل شرکت‌های سهامی منجر شد. در این شرکت‌ها، هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می‌شد. اولین شرکت سهامی با نام ماسکوِی (Muscovy) در سال ۱۵۵۳ میلادی، با مشارکت عده‌ای از تجار در روسیه ایجاد شد. گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به ‌سرمایه‌های بیشتر و شرکای بیشتری را آشکار کرد. پیدا کردن شرکای متعدد برای سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار، به مراکزی نیاز داشت که بتواند در واقع‌بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه، ارتباط برقرار کند. این مراکز، به نام «بورس» معروف شدند. شرکت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود، پیدا می‌کردند.

 تصویری از مرکز معاملات بورس آمستردام

اولین بورس جهان در آمستردام

اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. این فعالیت‌ها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. درنهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. اما بورس نیویورک به‌عنوان سومین بورس بزرگ در گستره تاریخ، فعالیت خود را در ۱۷ می ۱۷۹۲ آغاز کرد و ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال‌استریت نیویورک و زیر درخت نارون بزرگی دورهم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند. آن‌ها در هشت مارس ۱۸۱۷ با تنظیم اساسنامه شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند.

در حال حاضر بازار بورس نیویورک، بزرگترین بازار بورس، از نظر میزان معاملات و ارزش بازار سرمایه در جهان است. با شروع فعالیت بورس‌های بزرگ جهان، به‌تدریج سایر کشورها نیز دارای بورس شدند تا آنجا که امروز کمتر کشوری را می‌توان یافت که بورس نداشته باشد.

سود سپرده در سایر کشورهای جهان چند درصد است؟

کشورهای آسیایی بیشترین سود سپرده بانکی را به مشتریان می دهند

سود سپرده بانکی حالا مدتهاست منبع درآمدی در بسیاری از کشورهای جهان محسوب نمی شود.

نگارعلی: هر چند نرخ سود سپرده های بانکی در ایران ۱۵ درصد است و اخیرا نیز وزارت امور اقتصادی و دارایی در ابلاغیه ای رعایت این مصوبه را بار دیگر به بانک ها گوشزد کرده است اما بررسی ها نشان می‌دهد سود سپرده در بسیاری از کشورهای جهان کمتر از این رقم است. به عبارت دیگر سود سپرده در برخی از کشورهای توسعه یافته منفی و یا صفر است.

 بالا رفتن سود سپرده بانکی سبب بالا رفتن قیمت تمام شده پول می شود و همین امر می تواند زمینه بروز تورم را فراهم نماید. 

برآوردها نشان می دهد اغلب کشورهای جهان سودی در محدوده صفر تا ۵ درصدی را به سپرده گذاران بانکی پرداخت می کنند و در این میان معدود کشورهایی هستند که همچنان سودهای چند ده رقمی را برای سپرده گذاران در نظر می گیرند. 

در جدول زیر نام کشورهایی آمده است که بیشترین سود سپرده بانکی را برای مشتریان خود در نظر گرفته اند بیشتر کشورهای این جدول را کشورهای آسیایی تشکیل می دهند و اکثر این کشورها در حال توسعه اند:

در جدول زیر نام کشورهایی آمده است که سود سپرده ای که به مشتریان می دهند کم تر از ۱۰ درصد است:

در جدول زیر نام کشورهایی آمده است که کم ترین سود سپرده را پرداخت می کنند:

۲۲۳۲۲۷

کد خبر 1284239

اعتماد به پول چیست و چگونه می‌توان به بیت کوین اعتماد کرد؟

اعتماد مفهومی است که از یک سو بیش‌ از حد به آن پرداخته شده و از سوی دیگر بسیار بد تعریف شده است.

همه می‌دانیم که اعتماد تا چه‌اندازه در تعاملات انسانی به‌ویژه در دادوستد اهمیت دارد. با این‌حال، سازوکار اعتماد هنوز به‌خوبی مشخص نیست و یا درک نشده است. چیزی که مشخص است این است که راه میان‌بری به‌سوی اعتماد وجود ندارد. اعتماد به زمان نیاز دارد.

چگونه مردم به چیزی اعتماد می‌کنند؟

چرا اعتماد به پول مهم است؟

از همه مهم‌تر، اعتماد چگونه درباره‌ی بیت کوین تحقق می‌یابد؟

در این مطلب، خواهیم دید که چگونه اعتماد به پول به‌وجود می‌آید.

اعتماد به پول به زمان نیاز دارد و هر ارزِ موفق باید قبل از هر چیز، طول عمر بیشتری داشته باشد.

سازوکار اعتماد به پول

اعتماد در اصل، همه‌چیزِ یک پول است. تعداد قابل‌قبولی از مردم باید باور داشته باشند که پول چیزی است که ارزش خودش را حفظ خواهد کرد، وگرنه آن را نگه نمی‌دارند. اگر مردم نخواهند پول را نگه دارند، ارزش پول آن‌قدر به روند نزولی ادامه خواهد داد تا زمانی که به‌کلی بی‌ارزش شود.

از زمان‌های گذشته، مردم به دانه‌های بلورین و سنگ رای (Rai Stones) سنگی که شبیه دایره است و در مرکز آن یک سوراخ وجود دارد) به‌عنوان پول اعتماد داشتند؛ زیرا این سنگ‌ها بسیار کمیاب بودند. اما به‌ محض اینکه کسی متوجه شد ساختن این اشیا کار سختی نیست، اشتیاق مردم نسبت به آن‌ها کاهش یافت. برای اینکه مردم به چیزی به‌ عنوان پول اعتماد کنند، باید به آن‌ها قبولاند که این پول کمیاب است. با این‌حال کمیاب بودن، فقط یکی از ویژگی‌های متعددی است که ما از پول انتظار داریم.

ویژگی‌های پول ایده‌آل

چاپ دلار و سایر پول‌های سنتی جهان نامحدود و وابسته به بانک‌هاست که موجب مشکلات اقتصادی برای مردم می‌گردد

از خصوصیات پول ایده‌آل می‌توان به کمیابی، دوام، مقاومت دربرابر سانسور، قابلیت تبدیل، تقسیم‌پذیری و قابلیت انتقال آن اشاره کرد و البته باید آن را به رسمیت بشناسند. این ویژگی‌ها را می‌توان به دو دسته‌ی متفاوت تقسیم کرد:

راحتی معامله: پول باید به‌ آسانی معامله شود. تقسیم‌پذیری، قابلیت انتقال، قابلیت تبدیل و به رسمیت شناختن آن در این دسته قرار می‌گیرند.

باارزش بودن: به این معنی که آیا شخص دیگری می‌تواند بدون اجازه‌ی شما آن را سرقت کند یا خیر. ویژگی‌های کمیابی، دوام و ابزار حامل بودن در این دسته قرار می‌گیرند.

بیت کوین هم بسیاری از این خصوصیات را دارد اما چیزی که بیت کوین را از انواع دیگر پول متمایز می‌کند، این است که بیت کوین هم دیجیتال است و هم غیرمتمرکز.

بیت کوین تنها پول دیجیتال جهان نیست. دلار آمریکا، طلای بازی World of Warcraft و دلار لیندن نیز دیجیتال هستند؛ اما هیچ یک از پول‌های دیجیتال تا زمانی که بیت کوین به‌وجود آمد، غیرمتمرکز نبودند.

به‌ همین‌ترتیب، بسیاری از پول‌های فیزیکی مانند طلا، نقره و نمک غیرمتمرکز هستند، اما دیجیتال نیستند. تمرکززدایی به بیت کوین ارزش داده است و دیجیتال بودن آن، کار با بیت کوین را راحت کرده است. بنابراین بیت کوین هر دو ویژگی اصلی پول ایده‌آل را دارد.

تمایل برای داشتن چیزهای کمیاب

انسان همیشه تمایلی درونی برای داشتن چیزهای کمیاب دارد. این موضوع را به‌ خوبی می‌توانیم در تبلیغات ببینیم؛ یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای ترغیب‌ کردن مردم برای خرید این است که بتوانید آنها را قانع کنید فلان محصول کمیاب است.

بااین‌حال، ارزشی که مردم به یک محصول می‌دهند به مدت‌زمانِ کمیابی آن بستگی دارد.

همان‌طور که می‌دانیم، برخی از کالاها عمر محدودی دارند. به‌عنوان مثال، وی (Wii) یک کنسول بازی خانگی است که توسط شرکت ژاپنی نینتِندو عرضه شد. ازآنجایی‌که شرکت نینتندو تعداد محدودی از این کنسول را تولید کرده بود، وقتی به بازار عرضه شد به قیمتی بسیار بیشتر از قیمت اصلی به‌ فروش رفت. وی کالای کمیابی به‌ شمار می‌رفت و چون دیگر تولید نمی‌شد، حتی ویِ دست‌دوم را هم به قیمت خوبی می‌خریدند.

با افزایش تولید وی، قیمت آن کاهش یافت. هیچ‌کس وی را نمی‌خرید که ۵ سال نگه‌ دارد و بعد دوباره بفروشد. فقط آن را می‌خریدند که با آن بازی کنند.

بنابراین پول هم باید کمیاب باقی بماند تا پول ایده‌آل باشد.

دو ویژگی دیگر که برای ایجاد اعتماد لازم است

در درازمدت، مردم باید باور کنند که کمیابی پول به مدتی طولانی ادامه خواهد یافت. این امر سبب می‌شود مردم به پول اعتماد کنند. در حالت ایده‌آل، این کمیابی باید تغییرناپذیر باشد.

ویژگی دیگر کمی مهم‌تر است: پول باید ابزار حامل باشد تا واسطه‌ها و اشخاص ثالث نتوانند آن را در اختیار بگیرند.

نکته‌ی قابل‌توجه در تغییرناپذیری و ابزار حامل بودن پول این است که اگر یک نقطه‌ی شکست مرکزی وجود داشته باشد، پول نمی‌تواند هر دوی این ویژگی‌ها را با هم داشته باشد. به‌عبارت ساده‌تر، اگر هر کسی غیر از صاحبِ اسمی پول بتواند کمیابی آن را برطرف کند یا آن را مصادره کند، صاحب پول مجبور می‌شود به نهاد دیگر اعتماد کند.

این به‌ طورکلی شرط خوبی نیست. شاید به قدرت مرکزی فعلی اعتماد داشته باشید، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که آنها همیشه قدرت را در اختیار داشته باشند. در حقیقت، بسیاری از سازمان‌های متمرکز به‌ این‌ دلیل شکست می‌خورند که پس از مدتی دیگر نمی‌توانند در برابر وسوسه‌ی سوءاستفاده از چنین قدرتی مقاومت کنند.

عقاید کینزی‌ها

افرادی‌که موافق اقتصاد کینزی هستند بر این باورند که هر چه بیشتر خرج کنید، جریان اقتصادی بهتر حفظ می‌شود. بنابراین به‌ دنبال ایجاد پولی هستند که خرج‌کردن آن تا جایی‌که ممکن است راحت باشد. در سیستم کینزی تقریبا هر چیزی را به‌ آسانی (به‌ویژه با اعتبار) می‌توان خریداری کرد، به همین‌ دلیل است که معمولا افراد را به خرج‌کردن‌های بی‌محابا تشویق می‌کنند.

اما بی‌محابا خرج‌کردن در درازمدت ممکن است افراد را به خاک سیاه بنشاند، به‌ همین‌ دلیل بسیاری از مردم سعی می‌کنند پول‌شان را به‌ شکل هدف‌مند خرج کنند.

کینزی‌ها بر ویژگی‌های استفاده‌ی راحت از پول مانند تقسیم‌پذیری، قابلیت انتقال، به‌ رسمیت شناخته شدن و تا حدودی قابلیت تبدیل آن تأکید می‌کنند. البته به ویژگی‌های ارزشی پول مانند کمیابی، غیر قابل‌ تغییر بودن و ابزار حامل بودن نیز توجه دارند.

اتفاقاً دلیل ایجاد آلت کوین‌های مختلف هم همین راحتی استفاده از آنها عنوان شده است.

ارزش بلندمدت

پولی ارزش دارد که کمیاب، قابل اطمینان و بادوام باشد. این ویژگی‌ها معمولا با گردش سریع پول در تضاد هستند.

«قابلیت انتقالِ بیشتر» اغلب به معنای متمرکز کردن عملیات است؛ این یعنی یک نقطه‌ی مرکزی سریع‌تر می‌تواند تراکنش‌ها را پردازش کند.

«قابلیت تبدیلِ بهتر» به معنای متکی بودن به نقطه‌ی مرکزی است که در آن راهی برای سوءاستفاده‌ی ریاضیاتی از برخی مفروضات امنیتی (که ارزهای غیرقابل ردیابی ارائه می‌کنند) وجود ندارد.

بنابراین هرچه اتکا به نقطه‌ی مرکزی بیشتر شود (خواه به نهادهای مرکزی، خواه به سختی برخی مسائل ریاضی)، پول بی‌ارزش‌تر می‌شود. هرچه پول سریع‌تر و راحت‌تر ایجاد شود، امنیت، کمیابی و تمرکززدایی آن کمتر است.

پولی ارزش دارد که اعتماد مردم را به مرور زمان به‌‌دست آورد. وی (wii) فقط در یک دوره‌ی کوتاه با مبلغ زیادی خریدوفروش شد، بنابراین نمی‌توان آن را ذخیره‌ی ارزش خوبی دانست.

زمان داور نهایی است

معیار اصلی برای ارزش بلندمدت، زمان است. یک پدیده‌ی شناخته‌ شده به نام اثر لیندی (Lindy Effect) وجود دارد که می‌گوید «از هر چیز باثباتی در جهان انتظار می‌رود به‌اندازه‌ی طول عمرش باقی بماند».

شاید این موضوع درست باشد، زیرا فردی توانست این اثر را در نمایش‌های برادوی پیدا کند. او متوجه شد نمایشی که ۱۵ سال از عمرش می‌گذشت، به‌ طور متوسط ۱۵ سال دیگر هم روی صحنه اجرا می‌شد. اما نمایشی که یک سال از عمرش می‌گذشت، شاید فقط یک سال ادامه پیدا می‌کرد.

می‌بینید که تمرکزگرایی برای ارزش بلندمدت پول مضر است. نهادهای متمرکز با توجه به ماهیتشان آسیب‌پذیر هستند. این نهادها هرگاه با شکست مواجه شوند، هرچیزی را که به آنها وابسته است به‌ خطر می‌اندازند.

برعکس، یک شبکه‌ی غیرمتمرکز ماهیت ضد آسیب‌پذیری دارد. شکست‌های فردی بر گروه بسیار کوچکی تأثیر می‌گذارد و در نتیجه یک شبکه‌ی غیرمتمرکز می‌تواند اشتباهات بیشتری هم مرتکب شود. زیرا این اشتباهات به اعضای دیگر شبکه کمک می‌کنند که یاد بگیرند چه کاری را نباید انجام بدهند. این سبب قوی‌ترشدن شبکه می‌شود.

سوءاستفاده از اعتماد

بسیاری از نهادهای متمرکز با سوءاستفاده از خودِ اعتماد سعی می‌کنند کاری کنند که نیازی به اثبات اعتماد نداشته باشند. این نهادها به‌ جای اینکه واقعا ارزش اعتماد را در طول زمان اثبات کنند، تلاش می‌کنند به کمک رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات و وعده‌های مختلف این توهم را ایجاد کنند که اعتماد وجود دارد. ICO‌ ها، آلت کوین‌ها و هاردفورک‌ها به‌وفور از این تکنیک‌ها برای جلب اعتماد مردم استفاده کرده‌اند.

متأسفانه مردم بارها فریب این سوءاستفاده‌ها را خورده‌اند، با این‌حال این آشفته‌ بازار به آن‌ها درس‌های ارزشمندی می‌آموزد.

اولویت اصلی بیت کوین چیست؟

اولویت بیت کوین این است که در درازمدت ارزش واقعی را به‌دست بیاورد. اما اولویت شرکت‌هایی مانند اَم‌وِی (Amway) و سایر طرح‌های مشابه این است که سعی کنند از طریق تبلیغات در کوتاه‌مدت ارزشی برای خودشان دست‌وپا کنند.

بیت کوین بر تمرکززدایی و تغییرناپذیری توجه دارد که در درازمدت به کمیابی آن می‌انجامد. در حالی‌که دیگران با اینکه این ویژگی‌ها را وعده داده‌اند، هیچ‌کدام مانند بیت کوین نتوانسته‌اند به آن‌ها دست یابند.

بیت کوین فقط روی یک چیز متمرکز است و آن زمان است. سال گذشته بیت کوین ثابت کرد که یک بازی ۶ ماهه نیست. بیت کوین یک بازی ۲۰ تا ۵۰ ساله است. بدترین چیز این است که بفهمید بازی را تمام وقت اشتباه بازی کرده‌اید.

خیلی دیر نیست، بازی تازه شروع شده است.